8. yüzyıla ait 4 Osmanlı mezar taşı bugün Londra’da açık artırmaya çıkıyor. Taşlar İstanbul’un tarihi mezarlığı Karacaahmet’ten çalındı. Uzmanlar ayakta. Türkiye müzayedenin durdurulmasını istiyor.
İngiltere bugün ilginç bir müzayedeye ev sahipliği yapacak. Londra’daki ‘High Road Auctions’ tarafından Türkiye saatiyle 20.00’de gerçekleşecek müzayedede Osmanlı mezar taşları da satışa sunuluyor. Açık artırma öncesi 18. yüzyıla ait bu taşların İstanbul’daki Karacaahmet Mezarlığı’ndan çalındığı belirlendi.
Akşam’ın haberine göre; Tarihçiler, “kimsesiz kalmış Osmanlı mezarlarının parça parça ticari objelere dönüştürüldüğü’ gerekçesiyle satışın durdurulmasını istiyor. Uzmanların Kültür Bakanlığı’nın el koymasını istediği satışta, dört adet Osmanlı mezar taşı satılacak. Müzayedenin 244 No’lu eseri 127 cm’lik mezar taşına 500 Sterlin; 177, 106 ve 130 cm boyundaki diğer üç taşa ise 600 Sterlin değer biçildi.
SIKIŞAN “GİRİT’TEN ALDIM” DİYOR
Osmanlı mezar taşı uzmanı Necdet İşli, Türkiye’de son yıllarda Osmanlı mezar taşı kaçakçılığının görüldüğünü belirterek “Bu konuda uluslararası organizasyon öyle çalışıyor ki, 2 metre boyundaki süslemeli lahitleri bile götürebiliyorlar. Bu konuda Türkiye’de açılmış 6-7 dava var. Taşların nereden çalındığını belirtseniz bile, sıkıştıkları zaman ‘Karacaahmet’ten değil Girit’ten aldık’ formülünü kullanıyorlar, Osmanlı’nın yayıldığı diğer coğrafyaları söylüyorlar” dedi.
KÜLTÜR BAKANLIĞI EL KOYSUN
Yıldız Vakfı Başkan Yardımcısı Ali Serim müzayede evini arayıp, eserlerin iadesinin gerektiği konusunda uyarıda bulunduğunu, ‘mal sahibini ve eserin nereden geldiğini’ sorduğunu ancak bilgi alamadığını belirtti. “Bunun üzerine İngiltere’deki arkadaşımı müşteri gibi müzayede evine gönderdim. Yetkililer, mezar taşlarının ‘Üsküdar’daki büyük mezarlıktan’ olduğunu söylemiş” diyen Serim şöyle devam etti: “Kimsesiz kalmış Osmanlı mezarlarının parça parça ticari objelere dönüştüğü gerçeğiyle yüz yüzeyiz. Bu üzücü duruma Kültür ve Turizm Bakanlığı el koymalı, mezar taşı satışları yasaklatılmalı.”
YASAL DÜZENLEME ŞART
“Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yasası’na göre Türkiye’de arkeolojik eserlerin alım-satımı sadece koleksiyonerlik belgesi bulunan kimseler için serbesttir” ifadesini kullanan Serim, “Bu eserlerin yurt dışına çıkarılması kanunen yasak. Osmanlı mezar taşları ne yazık ki bu kapsamın dışında tutulabilmektedir. Yasal düzenleme hızla yapılmalı. Ecdada sahip çıkma zamanıdır. Kimsesiz kalan Osmanlı mezar taşları ticareti yapılacak sanat objeleri değildir” dedi.
8 BİN 500 LİRA VER KAVUĞU AL
İngiltere’nin Osmanlı mirasına bu ‘ticari’ ilgisi yeni değil. 19 Nisan 2007’de Londra’da yapılan bir müzayedede 29 cm yüksekliğindeki 17. ve 18. yüzyıllara ait mezar taşı kavuğu (solda) 7. 800 Sterlin’e (8.500 lira) satılmıştı. 7 Ekim 2010’da ise 19. yüzyıla ait 67×31.5 cm ebatlarındaki Osmanlı mezar taşı (sol başta) 3 bin Sterlin’den (9.100 TL) satışa çıkarken, 27 Nisan 2012’de Londra Sout Kensington’da yapılan müzayede 120 cm’lik 18. yy Osmanlı mezar taşına 2. 750 sterlin (8 bin lira) değer biçilmişti.
MEZAR TAŞLARININ SATIŞI DURDURULDU!
Kültür ve Turizm Bakanlığı, İngiltere’de Osmanlı mezar taşlarının satışının durdurulduğunu açıkladı.
Bakanlıktan yapılan açıklamada, basında ‘İngiliz’den Satılık Osmanlı Mezar Taşı’ başlıklıhaber yer aldığı hatırlatılarak, Londra Kültür Müşavirliği’nin görüşmeleri sonucu satışın durdurulduğu kaydedildi.
Bakanlık açıklaması şöyle: “İncelenme üzerine, 3’ü erkek 1’i de bir kadına ait olan 4 adet mezar taşının satışa çıkarıldığı ‘High Road Auctions’ firmasının internet sitesinde yapılan inceleme sonucunda teyit edilmiştir. 244 ve 246 lot numaralarıyla satışa çıkan mezar taşlarının ülkemizde çalıntı kaydı bulunup bulunmadığına ilişkin olarak Interpol veri tabanı dâhil arşiv araştırmaları gerçekleştirilmiş ancak çalıntı kayıtlarına ulaşılamamıştır. Londra Kültür Müşavirliğimiz aracıyla yapılan görüşmeler sonucunda, söz konusu mezar taşlarının satışı durdurulmuş olup, ülkemize iadesi için kanıt aranmasına yönelik çalışmalar başlatılmıştır.”
